UYKU REÇETESİ : BABAANNE YORGANI
Uyku, organizma için yemek, su, nefes alma gibi vazgeçilemez bir ihtiyaçtır ve çok önemli işlevleri vardır. Gün içinde sağlıklı ve keyifli olmak için rahat ve kaliteli uyku en önemli faktörlerden biridir. Günde erişkin bir insanın ortalama 7-8 saat uyuduğu düşünülürse insan ömrünün üçte biri uykuda geçiyor demektir. Uyumadan yaşamak mümkün değildir. Dolayısıyla yeterli miktarda ve kaliteli bir uykumuzun olması, hem sağlığımızı korumamız hem de gün içinde işlevlerimizi yerine getirebilmemiz için vazgeçilmez bir zorunluluktur.
İnsanların yüzde 10 kadarı farklı türlerde uyku sorunları çekmektedir. Uyku apnesi, insomnia, uykuya dalamama, hafif uyku gibi problemler sağlığımızı ciddi şekilde etkileyebiliyor. Evimizde sadece bir kişi bile rahat uyuyamıyorsa bu tüm aile için büyük bir sorun demektir. Rahat uyuyamayan kişi gün boyu huzursuzluk çeker ve bunu çevresine yansıtır. Rahat uyuyamayan çocuk sosyalleşmede sorun yaşar, yaşıtlarına yetişmekte zorlanır. Rahat uyuyamayan gencin okul başarısı düşer. Rahat uyuyamayan kişi yetişkinse, sosyal ve profesyonel hayatı olumsuz etkilenir. Kalitesiz uykunun yaratacağı sıkıntılar hayatın her alanında kendini gösterir. Her 5 trafik kazasından birinin uykusuzluk nedeniyle olduğu tahmin edilmektedir. İyi uyku uyuyanların ortalama insandan daha çok kazanç elde edebildikleri de kaliteli uykunun önemine çok somut bir örnektir.
Kaliteli uyku hepimiz için oldukça önemli. Bilim insanları kaliteli ve derin bir gece uykusunun hem vücudu iyileştirdiğini hem de zihinsel sorunları azalttığını söylüyorlar. Tüm bunlar için çeşitli medikal yöntemler var ama bunlardan az bilinen biri çok pratik şekilde işimize yarayabilir. Yapılan daha önceki araştırmalarda ağır yorganla uyumak stresi azalttığı ve sinirleri yatıştırdığı gösterildi. Fakat son bir araştırma ağır yorgan kullanımının uykusuzluğa ve psişik sorunlara çare olabileceğini ortaya koydu. Aslında daha önceki araştırmalarla da ağır yorganın uykusuzluğa, depresyona ve korku semptomlarına karşı iyi etki yaptığı görülmüştü, ama bunun tam olarak ne şekilde gerçekleştiği pek açıklanamamıştı. Peki, ağır yorganla yatmanın faydaları neler?
Ağır yorgan kullanımı;
- Kan basıncını düşürür.
- Gün içinde odaklanma ve dikkati arttırır.
- Halsizliği giderir ve kişinin modunu yükseltir.
- Depresyon, anksiyete ve stresi azaltır.
- Uykuya dalmayı kolaylaştırır.
- Uyku kalitesini arttırır.
- Uykusuzluk ve uyku bozukluğuna iyi gelir.
- Kronik ağrıları hafifletir.
Ağır yorgan kullanımının dikkat eksikliği ve hiperaktivite sorunu yaşayanlarda da olumlu etkisi var. Toplumun %18’i ise anksiyete bozukluğu ile yaşıyor. 11 milyon kişi ise dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (ADHD) sıkıntısı çekiyor. Bu oranlara bakacak olursak insanların hayatında yaptığı küçük bir değişiklik ile önemli toplumsal sorunun önüne geçebiliriz.
Ağır yorganla uyumak vücuda nasıl etki ediyor?
Öncelikle ağır yorgan denilebilmesi için vücut ağırlığının en az %10’u ağırlığında olması gerektiğini belirterek; “Bu etkileri; Derin basınç uyarımı yapıp parasempatik sinir sistemini etkinleştirerek yapıyor. Oksitosin düzeyini arttırıyor. Ağır yorganın vücuttaki bu etkisine propiroseptif girdi (aynı zamanda derin temas uyarısı da deniyor) adı veriliyor. Şimdi biraz proprioseptif girdi hakkında konuşalım.
Propriyoseptif duyu, görme yokluğunda ve dikkat dışı algıda uzuvlarımızın konumunu, pozisyonunu, hareket, kuvvet, çaba, denge duyularını algılamamızı sağlar. Motor becerilerle beraber çevreyle başarılı bir şekilde etkileşime girme yeteneğine katkıda bulunarak günlük yaşamda çok önemli bir rol oynuyor. Bu yöntem, vücuttaki belirli baskı noktalarını aktif ederek çalışıyor. Bu etki serotonin ve melatonin hormonlarının seviyesini arttırıp kortizol seviyesini düşürerek sinir sistemini rahatlatıyor.
Bu mekanizmanın temeline inmek isteyen Elisa Meth ve ekibi (Uppsala Üniversitesi), ağır yorganların bedendeki farklı hormonlar üzerindeki etkisini araştırdı. Deneyler sırasında 26 genç yetişkin bir gece hafif, diğer gece ise ağır yorganla uyudu. Katılımcılar uykuya dalmadan bir saat kadar önce, araştırmacılar birkaç tükürük örneği aldılar ve daha sonra çeşitli hormonların yoğunluğunu ölçtüler. Bunlara melatonin de dahildi. Melatonin uyku- uyanıklık döngüsünü düzenler ve hava kararır kararmaz da bedendeki yoğunluğu artar. Bedende melatonin artınca da her şeyden önce bedenin sıcaklığı ve kan basıncı düşüyor, dolayısıyla da insan rahatlıyor ve uykuya dalabiliyor.
Ekip ayrıca bizi uyanık tutan ve konsantrasyonumuzu artıran stres hormonu kortizon ve stresi önleyen oksitosin hormonu dışında, olası bir tehlike anında mücadeleye veya kaçmaya hazırlayan sempatik sinir sisteminin etkinliğini de ölçtü. Bu durumun göstergesi için alfa-amilaz enziminin etkinliğinden yararlanıldı. Son olarak da katılımcıların ne kadar uyudukları ve katılımcıların kendi uyku durumlarını nasıl değerlendirdiklerini kontrol edildi.
Sonuç şöyle: Ağır yorgan sayesinde melatonin seviyesi yükseldi ancak diğer hormonların seviyesinde bir değişiklik kaydedilmedi. Tükürükteki melatonin seviyesi yorganın örtüldüğü saat olan 22’de ve uykuya dalmadan kısa bir süre önce (saat 23’te), ince yorganlarla uyuyanlara kıyasla yüzde 32 artış gösterdi. Çalışma ağır yorganla uyumanın, uyku saatinde daha fazla melatonin salgılanmasına yardımcı olduğunu gösteren ilk araştırma. Ağır yorgan ve melatonin salgısı arasındaki bağlantı tam olarak bilinmiyorsa da araştırmacılar, kalın yorganın baskı yoluyla, hipotalamusun paraventriküler çekirdeğine giden sinirleri harekete geçirdiğini tahmin ediyorlar. İçindeki nöronlar her şeyden önce melatonin salınımından sorumlu olan epifiz bezine bağlıdır. Salgılanan melatonin olumlu etkisinden gerçekten de kalın yorganın sorumlu olup olmadığını öğrenmek için daha geniş kapsamlı araştırmalar planlanıyor.
Ağır yorganın bir diğer etkisi de kişi üzerinde yaptığı ağırlık ve sarmalama hissi, anne kucağındaki güvenliği anımsattığı için beyinde oksitosin salınımını artırıyor. Bu da kişinin kendini huzurlu ve güvende hissettirmesini sağlıyor.
KAYNAKÇA
YAZILAR:
https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/uykusuzluk-problemi-neden-olur-uykusuzluk-tedavisi-nasildir
https://www.herkesebilimteknoloji.com/haberler/saglik/uykusuzluga-karsi-agir-yorgan
https://tr.wikipedia.org/wiki/Uyku
https://www.benimyuyum.com/blog/icerik/agirlikli-battaniye-nedir
RESİMLER:
https://www.trhaber.com/hayat/uyku-sorunu-cekenlerin-ilaci-bu-yorganda-babaanne-yorgani-h70672.html
https://t24.com.tr/haber/arastirma-agir-yorgan-altinda-yatmak-uykuya-dalmayi-kolaylastiriyor,1067597
–GÖKÇE ÇİFTÇİ
