Oscar’ın Rekortmenlerinden Daniel Day Lewis

by alegori / Çarşamba, 21 Temmuz 2021 / Published in SİNEMA

Oscar ödül töreni dendiğinde aklımıza, dev bir sektörün içinde yer alan en önemli organizasyon ve bu organizasyonda verilen heykelcikler gelmektedir. Resmi adı Academy Award of Merit (Akademi Liyakat Ödülü) olan bu heykelcikler, herkesin bildiği üzere paek çok dalda, dalın en başarılısına verilmektedir. Bu ödüllerin bir tanesini kazanmak bile bir hayli zorken, bu ödülü defalarca kazanıp rekorlar kıran ve başarı skalasını ileri noktalara taşıyan birçok insan da bulunmaktadır. Birçok dalda aday olmuş ve 22 defa Oscar kazanmış Walt Disney en çok Oscar kazanan erkek, 8 Oscar’ı bulunan Edith Head ise en çok Oscar kazanan kadın olarak rekorları ellerinde bulundurmaktadır. En iyi kadın oyuncu kategorisinde 4 kez kazanan Katherine Hepburn de bu Oscar rekortmenlerinden biri.

Saydığımız rekortmenlerden sonra, en iyi erkek oyuncu kategorisinde 3 Oscar’ı bulunan Daniel Day Lewis’e ve bu ödülleri nasıl kazandığına odaklanabiliriz. Öncelikle şunu belirtmek önemlidir ki bir oyuncunun yeteneği veya başarısı elbette kazandığı Oscar sayısına göre ölçülemez. Başarı dediğimiz durum, birçok kritere ve başarıya nasıl baktığımıza göre değişebilir. Ödül sahibi olan fakat başarısız görülen birçok insan ve sırf bu ödülleri kazandığı için insanlardaki sempatisini yitiren kişiler görülmektedir. Öte yandan bu başarıları kabul edilmiş ve kazandıkları ödüller herkes tarafından takdir edilmiş, bu ödüllerle bir nevi başarıları tasdiklenmiş insanlar da vardır. İşte, bahsi geçen Daniel Day Lewis de başarılarını tasdikletmiş, herkes tarafından saygı görmüş kişiliklerden biridir. Oscar ödüllerinin her birini hak ederek ve mükemmel performanslar sergileyerek kazanan Lewis, aynı zamanda birçok insan için en iyi aktör denildiğinde akla gelen ilk isimlerden biri.

İngiltere’de dünyaya gelen Daniel Day Lewis için aktörlük mesleğini icra etmesi pek de sürpriz olmamıştır. Halihazırda sanatla ve özellikle sinemayla haşir neşir bir ailenin evladı olarak doğan sanatçımız, ilk sinema deneyimini de 14 yaşında Sunday Bloody Sunday (1971) ile yaşadı. Sonrasında tiyatro ve eğitimle aynı anda devam eden hayatı, sinema hayatına uzunca bir ara sokmuş oldu. Tam on bir yıl sonra tekrar kamera karşısına geçmesi Gandhi (1982) filmiyle beraber oldu. Bu dönemden sonra ise oynadığı her karakterle takdirler ve ödüller kazanmaya başladı. Aslında hayat hikayesine baktığımızda onu, diğer meslektaşlarından ayıran net bir özellik görmüyoruz. Onu diğerlerinden ayıran ve bu Oscar’ı üç defa evine götürmesini sağlayan şeyin ne olduğunu anlamak için, biraz daha oyunculuğun detaylarına ve onun oyunculuğa bakış açısına odaklanmamız gerek.

Oyuncunun kelime anlamı; dramatik bir yapımda rol alan ve sinema, televizyon, tiyatro veya radyoda bir karakteri canlandıran sanatçı, olarak karşımıza çıkmaktadır. Uzun yıllar öncesine dayanan oyunculuk, tiyatro ile paralel olarak dünyada anlaşılmaya, çalışılmaya ve bir meslek haline gelmeye başlamıştır. Sonrasında oyuncunun role daha iyi hazırlanabilmesi, sahnede veya nerede canlandırma yapıyorsa orada nelere dikkat etmesi gerektiği, duygularını nasıl ortaya çıkaracağı hakkında birçok çalışma yapılmış ve oyunculuk teknikleri dediğimiz şey ortaya çıkmıştır. Stanislavski, Chekov, Meisner gibi birçok kişinin kendi ismiyle anılan çalışmaları vardır. Bu insanlar oyuncuya bir yol göstermeye çalışsa da hiçbiri, oyunculuk için tek bir doğru yol olduğu iddiasına sahip değildir. Oyuncu bu tekniklerden ne alacağını, bir tekniğe bağlı kalıp kalmayacağını da kendi zihinsel durumuna göre tercih edecektir.

İşte Daniel Day Lewis’in yaptığı ve başardığı en önemli şey kendini tanımak ve buna göre bir yol izleyerek işini mükemmelleştirmeye çalışmasıdır. Çalıştığı rollerde de epey seçici olan Daniel Day Lewis, her seferinde rolünü yaşamaya özen göstermiştir. 1988 yapımı The Unbearable Lightness of Being filminde yaklaşık iki-üç ay çekim süresi bulunan bir film için sanatçımız Çekçe öğrenmiştir. En iyi erkek oyuncu Oscar’ını kazandıran ve ilk ödülünü almasına vesile olan My Left Foot (1990) filmi için Christy Brown’u canlandıran Day Lewis, rolüne bürünmek için tekerlekli sandalyesinden hiç ayrılmamıştır. Yine The Last Of Mohicans (1992) filmi için sınırlarını zorlayan ve film için çıplak elle avlanmayı öğrenen Day Lewis, çekimler süresince de kendi avladığı dışında kendisine verilen hiçbir yemeği yememiştir. Sanatçımız tüm bunların yanında İngilizcenin birçok aksanına çalışmış ve filmleri için bu aksanları kullanmıştır. Hatta çoğu zaman bir karaktere gireceği vakit, bu aksan değişikliklerini role girmede bir araç olarak kullanmıştır. There Will Be Blood (2007) ile, Oscar dahil birçok ödülle taçlandırılan Daniel Day Lewis, biz bu değişimin ne olduğunu bilemesek de öyle bir ruh değişimine girmiştir ki filmde yer alması gereken bir başka aktör Kel O’neill artık dayanamamış ve işini bırakmıştır. Son olarak Lincoln (2012) filminin çekimleri boyunca yönetmen Steven Spielberg dahil herkesin kendisine “Bay Başkan” diye hitap etmesini talep eden aktör, bu performansı ile 3. defa en iyi erkek oyuncu Oscar’ını kazanmayı başarmıştır.

Gerçekten işine kıymet veren, rolleri konusunda seçici olan, performansları asla hayal kırıklığına uğratmayan; kendini işine, rolüne adayarak her şeyi bir kenara bırakabilen bir aktör olan Daniel Day Lewis, tarihin gördüğü en iyi aktörlerden biri olarak, herkesin en az bir performansını izlemesi gereken bir sanatçıdır. Kendisi 2017 senesinde oyunculuğu bıraktığını açıkladığında sanatsever herkes onun kendine has bir yere sahip olduğunu ve her zaman özel bir yerde olacağının bilincinde olarak manevi bir vedayla böyle büyük bir ustayı uğurladılar. Herkes bu kararı her ne kadar saygı ile karşılamış olsa da yine herkesin içinde bir ukde kaldığı da çok bariz. Belki de her sinemaseverin geri dönmesini istediği Daniel Day Lewis’in emeklilik kararında devam mı edeceği, yoksa aşık olduğu oyunculuğa geri mi döneceği önümüzdeki senelerin konusu. Son olarak, yazımda geçen ve geçmeyen tüm Daniel Day Lewis filmlerini öneriyorum; çok kaliteli performanslarla birlikte sizlere iyi vakit geçirteceğinden eminim.