İntiharlar Kuşanan Japon Yazar: Osamu Dazai

by alegori / Cuma, 11 Haziran 2021 / Published in EDEBİYAT

Osamu Dazai, hayatı melankolinin pençesinde geçmiş, hayatı boyunca arayışı bitmemiş ve bu uğurda defalarca kez hayatını bitirmeyi denemiş Japon yazar… 39 yıllık kısa hayatının neredeyse tamamını ölümü düşünerek, tasarlayarak ve ölmeye çalışarak geçiren edebiyatçı, beşinci intiharında başarıya ulaşmış ve hayata veda etmiştir.

Dazai, Japonya’nın politikayla ilgilenen saygın ve varlıklı ailelerinin birinden geliyordu. On iki kardeş arasında aile geleneklerine karşı çıkan, sürekli sorun çıkarttığı düşünülen tek kardeşti. Kendisinden çocukluğundan beri beklenen olgun davranması, ailesi gibi politikayla ilgilenmesi ve ailesine yakışır bir birey olmasıydı. Oysa o, aristokrasiyi hep çok saçma bulmuştu ve tüm bu isteklerin çocukluğunu çaldığını düşünmüştü. O yaşlarda, toplum içinde kendini küçük düşürecek şakalar yaparak almıştı ailesinden intikamını. Büyüdüğünde ise komünist partiye üye oldu. Bu üyeliği, düşünce tarzını yansıtsa da bir yandan da ailesinden intikam alma isteğinin izlerini taşıyordu. Bu hareketinden sonra ailesi onu evlatlıktan reddetti.

Üniversitede yine ailesine kafa tutarak Fransız edebiyatı okumaya başladı. 17 yaşından beri kıyıya köşeye yaptığı karalamalar böylelikle bir yazarlık serüvenine dönüştü. O yıllarda idolü olarak gördüğü yazarın intihar etmesi ise onun aklına intihar tohumlarını eken olay oldu. Dazai -başarıya ulaşana dek- çok farklı yollarla intiharı denedi. İlaçlar içti, kendini astı, kendisini aldatan eşiyle çifte intihara girişti -ikisi de kurtuldu-, o gece barda tanıştığı bir bar çalışanıyla kendini denize attı -kadın öldü lakin Dazai kurtuldu-. Ne kadar istese ve çaba gösterse de bir türlü öl(e)memesi onu yaşamdan ve insanlığından soğuttu. Bu yüzden hayatını, intiharlarını, hislerini ve insanlığını nasıl yitirdiğini anlattığı “İnsanlığımı Yitirirken” adlı eseri kaleme aldı. Bu ve yazdığı diğer eserler, onu ülkesinde giderek ünlü hale getirirken o; alkol, uyuşturucu ve veremle boğuşuyordu.

Dazai kısacık hayatına upuzun bir yalnızlık, anlaşılamama hissi, yabancılık, belki biraz endişe ve korkaklık sığdırmıştı. Çocukluğundan itibaren içindeki ölümü yüzündeki gülümsemeyle maskelemişti. “Yaşamaya neden devam edeyim? Bir neden göremiyorum. Yaşamak isteyenler yaşayabilir ancak. İnsanın yaşama hakkı olduğu kadar ölme hakkı da olmalı.” diyen yazar, 13 Haziran 1948’de son kez intihara girişti. Yazmakta olduğu “Goodbye” isimli eserini kağıt üzerinde tamamlayamasa da eseri, ismine yakışır şekilde yarım bıraktı. Cesedi, intiharından 6 gün sonra, tam 39. doğum gününde, 19 Haziran’da bulundu…

Osamu Dazai de dünya edebiyatının birçok ünlü ismi gibi hayata ve insanlara yabancı kalmış, aslında onları çok daha farklı ve karanlık bir pencereden görmüştür. Öyle ki yazar, yaşamayı değil ölmeyi kendine bir hak olarak görmüş ve dahası kimseye bu pencereyi açmak istememiş. Buna en güzel örnek ise İnsanlığımı Yitirirken’de verilmiş. Kitabın kahramanı çocukluğunda hissettiklerini resimler aracılığıyla yansıtır. Çünkü düşünce ve hissiyatını aktarmak her insan için olduğu gibi onun için de bir ihtiyaçtır. Okulda yakın olduğu ve kendini yanında rahat hissettiği tek arkadaşı bu resimlerin anlamını fark ettiğinde genç kahraman ondan kaçarak uzaklaşır. Baktığı pencerenin açığa çıkması veya kişinin içine bir pencere açılması her zaman korkutur insanı, ancak bu bambaşka bir boyuttur. Kendini yanında rahat ve bir nebze olsun mutlu hissettiği tek insanı bu uğurda harcayacak kadar korkmuştur.

Dazai’nin eserlerinde de bu resimler gibi bir kendini anlatma çabası görmekteyiz ancak bu çaba bir yardım çığlığı veya bir katarsis olarak çıkmıyor karşımıza. Dazai’nin eserlerinde bir “geç kalınmışlık” var. Yazar sanki bize, “Evet, kendimi anlatıyorum ama artık yardım edemezsin, karar verildi.” diyor. 39 yılını ve tüm çaresiz hislerini öyle iyi anlatıyor ki eserlerinde, hayatı boyunca savaştığı anlaşılamama hissini yeniyor bana kalırsa. Ancak ölme isteği onda doğuştan galip gelmiş olmalı zira bu eserler bile onu kurtaramıyor.